نشسته در قهوه خانه

کاری از هادی حیدری
نشسته بودم در قهوه خانه محله مان و مثل بیشتر روزها داشتم روزنامه هایم را می خواندم و قهوه ای به عنوان صبحانه ساعت یازده در مقابل، در عین حال منتظر تلفنی از تلویزیون رسا برای مصاحبه ای. هنوز جا به جا نشده، زنگ تلفن میز چسبیده به من صدا کرد در حالی که صاحبش داشت با تلفن دیگری پیام می فرستاد. دو تا تلفن همراه داشت و بعد کاشف به عمل آمد سه تا. و مهم تر این که به زبان من حرف می زد. هر چه می کردم که استراق سمع [چه ترکیب عجیبی: دزدی شنیدن] نکنم چنان نزدیک بود که شنیده می شد.

هر روز دو روزنامه می خرم، ایندیپندنت از منتها الیه چپ و دیلی تلگراف از راست، قصدم از این کار نگاهی حرفه ای است، تلگراف به گزارش هایش شهرت دارد فوق العاده است و هر روز مقایسه ای می کنم بینشان نخواسته. ایندیپندنت به مقالات شهره است، همیشه از نگاه من تندتر و رادیکال تر ولی خواندنی تر . هر دو روزنامه گزارش های مفصلی دارند از درگیری اعضای پارلمان با خانم وزیر کشور درباره کم کاری و تعلل ماموران مرزی که خوب مراقبت نکرده اند و عده ای از جویندگان پناهندگی از نوع مزاحم، بیمار ایدزی، و عاملان قاچاق جنسی و مواد مخدر، و تروریست ریخته اند در جزیره. خانم وزیر که شدیدا زیر فشار است این وسط یک بخشنامه هم کرده به همکارانش و جسارتا به آن ها نوشته محکم سرکارتان باشید ما هیچ کار بدی نکردیم. حتی چپ ها که معمولا هوادار حقوق بشر و حقوق پناه جویان هستند غری زده اند.

موضوع مشترک دیگر دو روزنامه متنافر بحران اقتصادی اروپا بلکه جهان است و پیش بینی هائی که هر کدام پشت هر آدمی را می لرزاند، به خصوص جویندگان کار و مالیات دهندگان و بازنشستگان. اما مکالمه تلفنی هموطن من، در هر دو تلفن، همه این ها را انکار می کند. انگار فرستاده شده تا تمام دانسته های ما را انکار کند.

مکالمه اول با همشیره مقیم [...] شهری در مرکز ایران: نه بابا آبجی. تو هم هر چی این یارو میگه باور میکنی. میدونم بابای بچه هاته اما آدمم باید کمی عقل به کله ش باشن. من دارم بهت میگم. من الان هفت ساله اینجام. هفده نفرم آوردم، همه دارن کار می کنن، حقوق میگیرن. پاسپورت ملکه دارن. به ریش دنیا میخندن، هم پول از دولتشان میگیرن هم خانه و هم مخارج دوا درمان، کمی هم کار میکنن و پول میفرستن ... تازه فقط دو سه سالی نمی توانند بیان ایرون، بعدا مثل آقاها با دو تا پاسپورت دستت را بذار تو جیبت و از همه مرزها رد شو. حمید چطور خانه ساخته آنجا. ناهید هیچ وقت فکر می کرد فخری خانم را بنشونه تو یک طبقه، دو طبقه را هم اجاره بده ... حالا که ارز هم دارد روز به روز گران تر می شود خدا را شکر.

سرم در دیلی تلگراف است در گزارش کباب کردن ترزا مای وزیر کشور، با چه آب و تابی نوشته. تیتر زده آدم های خطرناک متفاصی پناهندگی اجازه ورود گرفته اند، زیرش نوشته به گزارش بازرسان برنامه تازه کامیپوتری پلیس مرزی پر از اطلاعات جعلی است. به کسانی که ادعاهای پیچیده مطرح کردند از سر آسانگیری اجازه اقامت داده شده ... در ادامه گزارش آمده: پلیس در شش ماه گذشته هشت شبکه بزرگ قاچاق دختران بی خبر را که به بازار تن فروشی وارد شده اند کشف کرده، مدارک همه جعلی بوده است که فقط با مهر پلیس مرزی بریتانیا اصالت گرفته اند. این تن فروشان در عین حال از کمک های مالی دولتی هم برخوردار بوده و به نامشان خانه هائی هم از شهرداری های محلی گرفته شده که توسط قاچاقچیان اجاره داده شده است.
مکالمه با تلفن دوم: چاکرم ... نوکرم... تا یک ربع دیگه پیشتم . شرمنده به علی، یک ترافیکی بود، تو گلدرگرین [ایذا] ، گیر افتادم چطوری، لامصبا بیکارن هی خیابونا را بیخودی میکنن. قیمت ها هم که روز به روز بالا میره ... یک ربع دیگه میام ... نهصد در صد یک ربع دیگه پیشتم.

تلفن قبلی زنگ می زند. قطع می شود و دوباره بقیه حاضران در قهوه خانه با نگاه های خود می فهمانند که هموطن ما مزاحم شده است، اما او نمی بیند چای را با صدا سر می کشد و بالاخره مکالمه قبلی را با تکرار نهصد در صد تا یک ربع دیگه ... قطع می کند و جواب تلفن اول را می دهد. تلفن ها حکایت از سر شلوغی دارد، در یکی به مقتضای موضوع، اوضاع اقتصادی این جزیره عالی توصیف می شود و "آن خراب شده کجاست". هم کار هست هم قیمت خانه فوق العاده خوبه هم مردم خوبی دارد. دعوت است به حرکت و تن دادن به خطر. نرخ دو هزار پاوند که می شود چهار میلیون تومان ... در یکی ناله از بیکاری و گرانی و گران شدن اجناس، بابا قربان همان [...] شهر زادگاه. من اگه به خاطر بیماری حسن نبود یک روز نمی ماندم در این خراب شده گدا گشته و خسیس. با این همه اهن و تلپ.

ضمیمه روزنامه های شرح بحران اقتصادی اروپاست. شرح کابوسی که در پیش است و سخنان تازه اوباما که از هم پیمانان خواسته کمربندها را سفت کنند و به یاری هم بشنابند. جدول ها نشان می دهد ابر سیاهی که اقتصاد اروپا و امریکا را پوشانده دست کم سه سال طول می کشد اگر به انفجار و ورشنکستگی جهانی نرسد. اما همسایه من هیچ کاری به این همه ندارد. و نه به مسابقات راگبی و فوتبال. که بخش هائی را به خود اختصاص داده است.

سرانجام تلفن من زنگ می زد، از تلویزیون رسا. هوا بیرون سرد است چاره ای نیست جز تحمل همین جا با صداهای پیرامونی. خبرنگار می گوید باید ضبط کنیم اگر خیلی خراب بود ضبط را متوقف می کنیم. موضوع، تحلیل سخن های تازه آقای خاتمی است که به مسئولان هشدار داده که هر چه زودتر فضای سیاسی را باز کنند و مانند همیشه هشدار داده که بهترین راه مقاومت در برابر فشارهای خارجی میدان دادن به مردم است ورنه مردم حتی به اندرز چهره های مردمی هم توجهی نمی کنند و حاضر نخواهند شد و در انتخابات فرمایشی حاضر نخواهند شد.

با اولین جمله من همسایه که تازه متوجه شده یک همزبان در کنار اوست، نگاهی بی خبر و عاقل از سفیه کرد. داشتم تشریح می کردم چه درصدی از مردم به هر حال در انتخابات مجلس شرکت می کنند به خاطر مسائل محلی، و چه در صدی انگیزه می خواهند. گفتم "در شرایط حاضر دعوای بین دو بخش از حاکمیت، کمی انگیزه در مردم برای شرکت در این بازی به وجود آورده. به گمانم به همین میزان حاکومت خود را بی نیاز از رای اصلاح طلبان می داند. هنوز نگفته بودم "مگر عقلی با اشاره به شرایط منطقه یادآورشان شود که باید دست به اصلاحاتی به موقع بزنند ورنه اصلاحات از سر اضطرار، از دید مردم مانند جیمی کراسی سال آخر سلطنت در ایران، و تشبث هر غریقی، از چشم مخالفان شکست و عقب نشینی و ضعف معنا خواهد داد" که همسایه دیگر تحمل این کفریات را نیاورد. بلند شد. تلفن ها را جمع کرد. آخرین جرعه چای با صدا سرکشید. جمله ای که در شرح موضوع در تلفن سوم گفته شد به گوشم می خورد. هیچ جا آدم آسایش ندارد.

مشکلات خانم مای وزیر کشور میزبان وی، دردسرهای بحران اقتصادی در پیش، اختلافات اصولگرایان در ایران، انفجار مبهم در اردوی نظامی نزدیک تهران، تهدیدهای جهانی، تکلیف ما با انتخابات پیش رو... هیچ یک موضوع نگرانی و توجه همسایه نبود و هیچ اعتنائی به هیچ یک از این ها نداشت.... آیا همین تصویر را نمی توان بزرگ کرد و تعمیم داد. از خودم پرسیدم نگاه او هوادار بیشتری دارد یا نگاه من به جهان. اگر شبیه به این همسایه هشتاد در صد باشد احمدی نژاد راست می گوید ها.