یک بازی انسانی

این مقاله این هفته اعتماد است.
عکسی در شماره جمعه تایمز لندن بود که نمی شد آن را ندید. نمی شد ندیده اش گذشت. دید و ندید. دید و ورق زد و رفت دنیال کار خود. عکسی عادی بود، عکسی از استو آنوین که عکاس ورزشی است، اهل اوکلند زلاند نو.

همین طور که عکس برابرم بود به نظرم گذشت به جمله ای از بابک احمدی فکر کردم که نوشته بود راز هنر این است که می تواند نسبت تازه ای از حقیقت و دروغ بیآفریند. آن چه در عکس دیدم هم به نظرم نه صنعت کاری بلکه هنر بود، هنری که می تواند آن نسبت تازه را خلق کند.
با خودم گفتم نقطه ای هست که آدمی را به علم، به سیاست، به صنعت و بگو به همه چیز وصل می کند و حس مشترکی در آدمی به وجود می آورد. و آن نقطه ای است که حقیقت را در منظر آدمی، انسانی می کند. شاید اصلا نامش هنرست. و این کار انسان است. ورنه سنجابک میلیون ها سال است که از این شاخه به آن شاخه می جهد، به نرمی و چالاکی گاه بر برگی یا شاخ نازکی می پرد که تاب وزن او را ندارد، اما سنجابک باکش نیست و می جهد به شاخه دیگر. اما به همین جا زیبائی اش تمامی می گیرد. هیچ تغییری در اطراف نمی دهد.

اما این انسان است که خوانده ام در بروشور نمایشگاهی در موزه ویکتوریا آلبرت که سیزده هزار نوع صندلی و نیمکت آفریده. چرا که برای آن به دنیا نیامده است که از این شاخ به آن شاخه بجهد. آدمی آمده است تا شرایط زیست را نه فقط بهتر و مفید تر، بلکه زیباتر کند. به این چوب حالی بدهد، به آن نوا که در فضا هست کرشمه ای ببخشد، با چند تائی از این همه کلمه که در فرهنگ لغات هست، جملاتی بسازد، قصه ای خلق کند و سرانجام آدم های دیگری.

نادیا وسی دختری است که از کودکی دوپایش بریده شد. در همان اوکلند. حالا شانزده سال دارد و شناگرست. اما این برایش کافی نیست. نادیا می خواهد رکورد بشکند در المپیک. در شنای سرعت پاراالمپیک. و همین جاست که شرکتی که سازنده صورتک ها و جلوه های ويژه فیلم سلطان حلقه هاست و پارسال اسکاری برای همین گرفت، جلو می آید. یکی از طراحانش که اهل زلاندنوست فکری در سر دارد که آن را می سازد. برای دخترک شناگر پائی ساخته. اما نه پا، بلکه دمی ساخته. نادیا و همه دخترکان مانند او بی پا، با پوشیدن این دم ماهی سان، فرشته دریائی دیده می شوند. صنعتگر برای حس زیبائی که دارد از افسانه ها یاری می گیرد و می توان دانست که چه اعتماد به نفسی بخشیده به نادیا.

آدمیان به لبخندی که بر لب ها می نشانند، به احساس خوبی که بر جا می نهند، به دردی که می کاهند می مانند حتی پس از رفتن. وگرنه پهلوان عالم باش، کودکان هم با دست نشانت کنند. اصلا رییس دنیا باش. بگو می خواهم همه جهان را مدیریت کنم. تا زیبائی ندانی، تا کینه بپراکنی، تا نفرت بفروشی، عاجزی از مدیریت شرارت های خود. کجا را گرفته ای.

در دیباچه کتاب درس های بابک احمدی [حقیقت و زیبائی] جمله ای از گوته نقل شده. شاعر بزرگ از "ساختن حقیقت" توسط شاعر و هنرمند گفته است. در همان دیباچه نظر نیچه آمده که "حقیقت دستاوردی انسانی است چیزی که مقدس و جاودانه معرفی می شود. یک "بازی انسانی".