تولد خانوم انگلیسی

دیشب جشن تولد خانوم در میان انگلیسی زبانان بود. ناشر و مترجم [سارا فیلپیس] یک میهمانی داده بودند به قول تهرانی ها برای رونمائی. تعدادی هم دعوت شده بودند. گروهی بر من منت نهاده آمده بودند. از اهل فضل انگلیسی زبان و روزنامه نگارانی همکار من، اعم از بی بی سی و نشریات مکتوب . محل برگزاری این رونمائی ساختمان انستیتو سلطنتی پزشکان بریتانیا بود که سالنی مناسب این کار دارد.

از ساعت هفت شب مه گرفته و تاریک لندن جمع شدیم و در ساعت هشت دکتر فلیپس به لیوان زد یعنی که ساکت. چه دشوار کاری بود ساکت کردن کسانی که هزار حرف داشتند با هم بزنند و معمولا خسته از سر کار آمده بودند. اما حاصل شد و سخنرانی جز گشودن جلسه شان نزولش این بود که محل به همت وی فراهم شده بود و به علت همسری با مترجم کتاب اولین خواننده متن انگلیسی بود. درباره کتاب گفت و پیدا شد که برخلاف فروتنی اش کتابخوان است. و از من گفت که می گذرم چون همه آن بود که به قلم من و در این جا نقلش شایسته نیست.

قرار نبود اما در پایان گفتار شیرینش از من دعوت کرد که سخنی بگویم. من چنین گفتم:
بسیار دشوارست برایم سخن گفتن از خود، حتی از کتابی که من نوشته ام آن را. اما چه چاره دارم.

این بگویم که خانوم برای شما و خوانندگان کتاب، یک موجود داستانی است، اما برای من چنین نیست. شما اگر چنان که پشت جلد نسخه فارسی نوشته بودم باورش کرده باشید که قصه است می شود یک موجود مجازی، و اگر باورش نکرده باشید یک موجود تاریخی است. اما من با او چهار و نیم سال زیسته ام. مثل هر قصه نویس دیگری که جدا از قهرمانش متصور نیست. اصلا تنها نیست.

"بگذارید یک تجربه را برایتان بازگو کنم. وقتی به همراه عده ای روزنامه نگار و نویسنده به در اوین میهمان بودم، مانند هر زندانی دیگری که به تنهائی سلول انفرادی گرفتارست می کوشیدم تنهائی خود را چاره کنم. با نقل و بازساخت خاطره ها و ساخت قصه ها.
یک شب در آن اتاق کوچک و خالی ، نیمه شبی بود که خانوم آمد. یکی از آن پیراهن های قرن نوزدهمی پر چین و شکنج را به بر داشت. بی صدا آمد و کف سلول دراز کشید. نگاهم کرد.

نگاهش کردم. و چنین بود که قالب "خانوم" در ذهن من شکل گرفت. آن قالب را به زور و زحمتی حفظ کردم تا چند ماه بعد که قلم و کاغذی پیدا شد و نوشتمش".

برای حاضران در میهمانی پگاسوس گفتم از همین روست که قصه ای تاریخی که شرح وضعیت زنی است در کاخ های سلطنتی و بزنگاه سقوط پنج امپراتوری و قدرت بزرگ، با شرح زندان اوین شروع می شود. با تشریح زمانی که جنگ به تهران نرسیده آژیر می زنند. یکی از اوین بیرون می آید و در همان تکیه اوین به جمع زنانی می پیوندد که دارند مارش می شنوند و برای جبهه ها هدایائی جمع می کنند.

و تمام می شود با فروریختن برج های تجارت جهانی نیویورک در یازده سپتامبر، و همان که در اوین زندانی بود در این برج هاست و دخترش دارد برای سی ان ان گزارشی تهیه می کند...
پس از من خانم سارا فلیپیس که گفته بودم بدون دقت و پشتکار وی این کتاب شکل نمی گرفت پشت تریبون رفت و شمه ای گفت. از آن ها که باید تشکر کرد. به ویژه از منوچهر میرزا اسکندری قاجار که عکس ها و البوم خصوصی خانوادگی را برای استفاده در کتاب به وی داده است.

نسخه انگلیسی خانوم این مزیت را دارد که علاوه بر قصه مدخلی دارد که فضا را و خاندان قاجار را و چگونگی برآمدن و برافتادنش را برای خواننده انگلیسی زبان می گوید و درک شرایط و محیط را برای آنان آسان می کند.

کتاب از چند روز پیش در امازون به فروش می رسد. از همین دیشب هم از طریق سایت ناشر قابل خریداری است. برای مشتریانی که در ایران هستند هم لابد مانند همیشه راه هائی پیدا می شود. کاش می توانستم و امکان پذیر بود و برای همه آن ها که می خواهند و در ایرانند و دسترسی ندارند یکی پست می کردم.
افشین امیرزاده هم به لطف در سایت فارسی بی بی سی گزارشی از انتشار خانوم به زبان انگلیسی داده است.