اکبر بیاید و دیگران

این مقاله را که نوشته یاسرعزیزی است تا به انتها خواندم و بر انتهای آن تامل کردم. آن ها که مرا می شناسند می دانند که از باب خودخواهی و خودپسندی نيست، از ابراز محبت نویسنده نسبت به خودم به وجد نيامده ام وقتی که می گويم سطر آخر آن خود به تنهائی یک مقاله است بی کم و کاست

گنجی بيايد! بهنود هم! همه بيايند،
ياسر عزيزی

اخيرا "مسعود بهنود" روزنامه نگار ِايرانی ِ مقيم خارج از کشور در مقاله ای که در سايت های مختلف انعکاس يافت، تحت عنوان "گنجی بماند يا برگردد؟"(١) فصلی جديد در رابطه با اکبر گنجی گشوده است. بهنود در اين مطلب، ضمن اشاره به فروکاستن شورهايی که از جهات مختلف به سمت گنجی - چه در زمان اعتصاب غذا در زندان و چه در آغازين روزهای حضور در خارج از کشور- روانه می شد، ماندن يا برگشتن وی را به سوال می گذارد . اين مطلب نوشتاريست در راستای مقاله بهنود .
قبل از پرداختن به مطلب ذکر پاره ای نکات لازم است .چندی پيش در مطلبی(۲) با اشاره به حرف و حديث های بسياری که حول شخصيت و وضعيت اکبر گنجی وجود داشت، به ذکر مسائلی پرداختم که اهميت گنجی را از منظری خاص مطرح می کرد . در آن شرايط و پس از انعکاس مطلب مورد اشاره در سايت های مختلف، بسياری از دوستان و بويژه رفقای سوسياليست قويتر از همه، به انتقاد از نگارنده پرداختند و آن مطلب را نشانه سوسياليست نبودن من تعريف کردند . حال و با آن پيش زمينه و با توجه به نظری که در باب مقاله مسعود بهنود خواهم نگاشت و پيشاپيش نقدهای همان دوستان را پيش بينی می کنم، لازم می بينم قدری در مورد خودم و نوع سوسياليسمی که بدان تعلق دارم مطرح کنم . سپس به بهنود و چهره او در ذهن و زبان خودم بپردازم و در آخر باز هم به گنجی پرداخته و نتيجتا به عنوان مطلب برگردم .
۱- من ِ سوسياليست:
شکی نيست که پاره ای از خوانندگان اين مطلب، پيش از اين نيز مطالبی از صاحب اين قلم خوانده اند و با پاره ای از ظرايف و جوانب فکری نگارنده آشنايی دارند . تا آنجايی که بياد دارم، از نخستين سالهای نوجوانی و تحت تاثير مطالعاتی که داشتم، به سمت سوسياليسم در کليت مفهوم متکامل آن متمايل شدم و تا بدين غايت همچنان بر همان عهد و ميثاق با خود و اصول سوسياليستی ام مانده ام و خواهم ماند . بی تريد من ِ جوان ِ سوسياليست، در متن واقعيات اجتماعی و در تماس با رويدادهايی که دوستان ِ خارج نشينمان فقط اخبار آن را می شنوند، نوعی ايرانی تر از سوسياليسم را ارائه می دهم با ويژگيهای خاص خود . اما آنچه مسلم است سوسياليسم برای من نه لزوما با انقلاب محقق می شود(آنچنان که گرامشی هم می گفت) و نه دگمی است که هر نوع حرف جديد را در آن به تازيانه "رويزيونيسم" بکوبند و سرکوب کنند . سوسياليسم در انديشه من انديشه ای سيال است که به حقيقت خود ايمان دارد و برای اثبات خويش نيازی به دفع و سرکوب هيچ انديشه ای ندارد . دست هر آزاده ای را می فشارد و در اقليمی که می خواهد، هيچ حرف مخالفی ،طغيان ِ ضد انقلابی نيست . به آرمان های سوسياليستی معتقدم اما هر تحميلی را برای تحقق آرمانم عين خيانت به سوسياليسم می دانم . جا به جا برای آنچه می گويم و می نويسم دليل دارم و آماده دفاع از آن . پس با طراوت خاطر به استقبال هر نقدی از در آگاهی و دليل می شتابم .
۲- من و بهنود:
با مسعود بهنود،جدای از کتاب هايی که در ايران به چاپ رسانده است و تعدادشان هم کم نيست، از مقالاتش در روزنامه های اصلاح طلب پس از دوم خرداد۷۶ آشنا شدم. در آغازين سالهای جوانی و در سنين ۱۵-۱۶ سالگی و در سالهايی که بايد طبع آتشين هر سخنی که بيشتر می بود، بيشتر به خود راغبم می کرد، عصمت نوشتارهای بهنود از افراط های ناشيانه به خودم وا می داشت . در آن سالهای شور و جنون، چون خيل پر شمار جوانانی که باغ آرزوشان را به بارش باران اصلاحات بر شاخساران تکيده از بيدادشان اميد داده بودند دل در بست اصلاحات داده بودم "تا بل باز شود در گمشده بر ديوار"(۳)
در آن سالها شايد قويترين سمپاتی من با بهنود،پس از انتشار مطلبی بود ذيل عنوان"پاسداری از ظريف تازه پای" در روزنامه عصر آزادگان. جالب است که آن مطلب هم مشخصا مرتبط با اکبر گنجی بود . بهنود از همان موضع شناخته شده خود در آن مطلب، به نقد سلسله مقالات گنجی در باب عاليجنابان سرخ و خاکستری پوش پرداخته بود . در آن شورآباد مبهم که سکر پرده برداری از عاليجنابان سرخ و خاکستری پوش هر سر ِ بهوشی را مدهوش آزادی نيم بندی کرده بود که ديری نمی پاييد تا مستعجل بودن دولتش عريان گردد، من بشدت جذب آن مقاله بهنود شدم چه می ديدم مصداق اين ابيات از گلستان شيخ سخن سعدی است که می گفت:
"درختی که امروز بگرفته پای به نيروی فردی برآيد زجای
و گر همچنان روزگاری هلی به گردونش از بيخ وبن نگسلی
سر چشمه را چون گرفتن به بيل چو پر شد نشايد گرفتن به پيل"
باری اگرچه بسياری از دوستان و رفقای من را ممکن است از آنچه می گويم خوش نيايد، اما "مسعود بهنود" هماره برای من روزنامه نگاری مطلوب بوده است که در سطر سطر مطالبش رازهايی از پختگی ِ يک ژورناليست برايم گشوده می شود .
گنجی بيايد!
اما چرا گنجی بيايد؟
گنجی هرگز برای من يک اسطوره نبوده است، حتی در زمان های بسياری،افراط گرايی او مورد نقد و انتقاد من بوده است . باری آنچه پس از آزادی گنجی از سوی وی به سمت سوسياليسم روانه شد هرگز از ذهنم پاک نمی شود، چه او حق حقايق را نيکو ادا نکرد . با اينهمه به عنوان يک ايرانی که در تنگنای اين سرزمين می زيم، نمی توانم آنچه را نيز گنجی در سمفونی استقامت هفت ساله سرود، از ياد ببرم . اينجا روی سخنم با مبارزان درون مرزها نيست . کسانی که خود تن به تازيانه زمان داده اند و ايستاده اند، چه حتی اگر نقدی به گنجی روا دارند، بی بغض و کينه همه هويت مبارز گنجی را می ستايند . روی سخنم با آن نيروهای مثلا اپوزيسيون ِ نق نقويی ست که در ورای مرزها، نهايت پراتيک و پراگماتيسم رفتاريشان بلوايی ست که در اتاق های مجازی اينترنت بر پا می دارند و با اسم مستعار. و گاهی هم که ايثارشان به اوج می رسد نشريه ای يا تلويزيونی راه می اندازند و اپراهای صد تا يک غاز و الخ.

اينجا ايرانست. غم هاش، دردهاش، بغض هاش و اسارت هاش همه در همين چارچوب گربه ای مانده است و اگر بار سنگين دردهاش کسی را می کشد،در همين چارچوب می کشد و به خاکش می کنند، مثل مختاری، پوينده، فروهرها،سيرجانی، و بسيار مبارزانی که لششان را برنداشتند و به بهشت سرمايه داری هجرت کنند تا در ساعات باقی از کار و فراغتشان، برای دردهای من ِ مانده در اين سرزمين مرثيه بخوانند .اينجا بودن و فرياد زدن عرضه می خواهد و ايثار،آنچنان که گنجی داشت و ماند و کشيد و چه سرافراز.
اينهاست که گنجی را برای من هويتی داده است که می توانم از او حرف بزنم و در عين حال سوسياليست بمانم در برابر ليبراليسمی که او عرضه می کند ،حتی دوستش داشته باشم و بخوانمش .
اما چرا بيايد؟ مگر او رنج هايش را بر دوش نکشيده است؟ مگر حبسش را، اعتصابش را و بازی با مرگش را ايفا نکرده است؟ بيايد تا باز هم همان. مگر نه اينست که هر که از آن تخته سنگ بالا رفت- در بند زنجيرهای ِ برپای- خواند: " همان"(۴) .
آری،همه اينها را می دانم . ولی باز هم می گويم: گنجی بيايد . بيايد تا در آن راحت ِ امن غربت به روزمره گی نيفتد . بيايد تا باز هم کسی در ميان ما در اين ميانه ناورديهای ِ ايدئولوگ های کوتوله در سرزمين حاکمان کوتوله تر که به "لی لی پوت" می ماند کسی در آن قد و قامت سينه را برای زندان جلو بيندازد و در خفای لحاف فرياد زدن ها را، پايانی دهد . ما اينجا تنهاييم، آری! با وجود کثرتمان تنهاييم . گنجی بيايد! خود تو! بهنود تو هم بيا، اصلا همه بياييد، هرگز با خود انديشيده ايد اگر همه بياييد جايی در زندان ها نمی ماند تا کسی ديگر را به زندان افکنند؟ پس همه بياييد . اينجا تن ها تنهايند ، شلوغشان کنيد .